Μάθημα 302

Υπεύθυνη Μαθήματος

• Αναστασία Δημητρίου, Καθηγήτρια ΤΕΕΠΗ, ΔΠΘ

Διδάσκοντες

1. Αναστασία Δημητρίου, Καθηγήτρια ΤΕΕΠΗ, ΔΠΘ
2. Παναγιώτα Δαλακούρα, Αρχαιολόγος-Μουσειολόγος, Εφορία Αρχαιοτήτων Ροδόπης – Κομοτηνή.
3. Μαρία-Καλομοίρα Δασκολιά, Επίκουρος Καθηγήτρια, ΦΠΨ, ΕΚΠΑ
4. Δήμητρα Ευαγγέλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, ΤΕΕΠΗ, ΔΠΘ
5. Αθάνασιος Μόγιας, Επίκουρος Καθηγητής, ΠΤΔΕ, ΔΠΘ
6. Αναστασία Φιλιππουπολίτη, Επίκουρη Καθηγήτρια, ΤΕΕΠΗ, ΔΠΘ
7. Ευγενία Φλογαΐτη, Καθηγήτρια, ΤΕΠΑΕ, ΕΚΠΑ

Σκοπός

Σκοπός του μαθήματος είναι οι φοιτητές να σχεδιάζουν εκπαιδευτικό υλικό και εκπαιδευτικές παρεμβάσεις για την τυπική και μη τυπική εκπαίδευση, να τα εφαρμόσουν και να τα αξιολογήσουν. Στην κατεύθυνση αυτή αναπτύσσονται οι αρχές διδακτικού σχεδιασμού και αξιολόγησης στην εκπαίδευση για το περιβάλλον και την αειφορία. Αναπτύσσονται η μεθοδολογία σχεδιασμού και ανάπτυξης εκπαιδευτικού υλικού για το περιβάλλον και τα περιβαλλοντικά θέματα για την εφαρμογή του στη σχολική εκδοχή της εκπαίδευσης και στη μη τυπική εκπαίδευση. Μελετούνται οι βασικές περιβαλλοντικές και εκπαιδευτικές αρχές που διέπουν το σκοπό και τους στόχους και τη διαμόρφωση του πληροφοριακού περιεχομένου του εκπαιδευτικού υλικού. Παρουσιάζονται μεθοδολογικά ζητήματα αναφορικά με την οργάνωση και παρουσίασή του και δίνεται έμφαση στη διαμόρφωση του ώστε να ενισχύει βιωματικής μάθηση και την ενεργητική συμμετοχή των εκπαιδευόμενων (μαθητών ή ενηλίκων) στη διαδικασία της μάθησης. Αναλύονται επίσης ζητήματα σχετικά με την αξιολόγηση τόσο του εκπαιδευτικού υλικού όσο και των εκπαιδευτικών παρεμβάσεων στο πλαίσιο της θετικιστικής, ερμηνευτικής και κριτικής προσέγγισης. Παράλληλα εξετάζονται ζητήματα που αφορούν στην αξιοποίηση των παιδαγωγικών μεθόδων της ΕΠΑ για τη συγκρότηση εργαλείων αξιολόγησης, εκπαιδευτικών παρεμβάσεων και εκπαιδευτικού υλικού στην ΕΑΠ και υλοποιούνται σχετικές εφαρμογές. Για το σχεδιασμό και την ανάπτυξη τόσο του εκπαιδευτικού υλικού όσο και των εκπαιδευτικών παρεμβάσεων οι φοιτητές αξιοποιούν τις γνώσεις, τις παιδαγωγικές μεθόδους και τις διδακτικές στρατηγικές που αποκόμισαν από τη μελέτη των μαθημάτων που προηγήθηκαν. Οι φοιτητές σχεδιάζουν εκπαιδευτική παρέμβαση για την υλοποίηση της στο πλαίσιο της Πρακτικής Άσκησή τους.

Περιεχόμενο / Θεματικές Ενότητες

Aρχές διδακτικού σχεδιασμού και αξιολόγησης στην εκπαίδευση για το περιβάλλον και την αειφορία (ΕΠΑ):

• Αξιοποίηση των αρχών και των μεθόδων της εκπαίδευσης για το περιβάλλον και την αειφορία στην διδακτική πράξη και εκπαιδευτική διαδικασία.
• Εφαρμογή των βασικών παιδαγωγικών αρχών (εποικοδομητική προσέγγιση της γνώσης, συνεργατική μάθηση, διαθεματικότητα, καλλιέργεια αξιών, κριτική σκέψη και συστημική σκέψη) στο διδακτικό σχεδιασμό στην ΕΠΑ. Παραδείγματα και βιωματικές εφαρμογές των φοιτητών.
• Αξιοποίηση των παιδαγωγικών και διδακτικών μεθόδων που εφαρμόζονται στην ΕΠΑ (η συζήτηση σε ομάδες η αντιπαράθεση, η δημόσια συζήτηση ομάδας, ο καταιγισμός ιδεών, η χαρτογράφηση εννοιών, η μελέτη περίπτωσης, το παιχνίδι ρόλων, η μελέτη πεδίου, τα περιβαλλοντικά μονοπάτια, τα περιβαλλοντικά παιγνίδια, η έρευνα επισκόπησης, η ανάλυση αξιών, η διασαφήνιση αξιών, η διαχείριση διλημμάτων, η μέθοδος ιστοριών, ο καθοδηγούμενος οραματισμός) στο σχεδιασμό εκπαιδευτικών παρεμβάσεων. Παραδείγματα και βιωματικές εφαρμογές των φοιτητών.
• Μελέτη εφαρμογών και παραδειγμάτων καλής πρακτικής για την ΕΠΑ, από τον ελλαδικό και τον διεθνή χώρο (σχεδιασμός περιβαλλοντικών δραστηριοτήτων, οργάνωση σχεδίου μαθήματος και σύνδεσή τους με τα εξωτερικά περιβάλλοντα).
• Εφαρμογή των διδακτικών αρχών και των παιδαγωγικών μεθόδων για την ανάπτυξη περιβαλλοντικών θεμάτων μέσα από το Αναλυτικό Πρόγραμμα.
• Διδακτικές στρατηγικές στην εκπαίδευση για το περιβάλλον
• Τεχνικές εμψύχωσης μαθητών και ενηλίκων για την συμμετοχή τους σε περιβαλλοντικές δράσεις.
• Αρχές του παιδαγωγικού και περιβαλλοντικού πλαισίου της ΕΠΑ ως εργαλείων αξιολόγησης των εκπαιδευτικών εφαρμογών της.
• Εφαρμογές στο σχολείο (δραστηριότητες για το περιβάλλον, προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης) και τα εργαλεία αξιολόγησής τους.
• Το εκπαιδευτικό υλικό για την περιβαλλοντική εκπαίδευση στο πλαίσιο της τυπικής (εγχειρίδια) και μη τυπικής εκπαίδευσης (υλικό φορέων ή οργανισμών) και τα κριτήρια αξιολόγησης τους.

Ειδικά θέματα

• Θέματα μουσειοπαιδαγωγικής και πρακτικές εφαρμογές στην τυπική και μη τυπική εκπαίδευση (π.χ. επισκέπτες μουσείων περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, εκπαιδευτές για το περιβάλλον).
• Θέματα επιστήμης και τεχνολογίας στην τυπική και μη τυπική εκπαίδευση: παραδείγματα και εφαρμογές
• Ειδικά θέματα σχεδιασμού εκπαιδευτικού υλικού για το περιβάλλον και την αειφορία στην τυπική και μη τυπική εκπαίδευση και εφαρμογές.
• Ειδικά θέματα σχεδιασμού, εφαρμογής και αξιολόγησης εκπαιδευτικών προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στην τυπική και μη τυπική εκπαίδευση
• Τεχνικές εμψύχωσης μαθητών και ενηλίκων για την συμμετοχή τους σε περιβαλλοντικές δράσεις.

Βιωματικά εργαστήρια:

• Βιωματική άσκηση των φοιτητών στις βασικές αρχές διδακτικού σχεδιασμού και των τεχνικών της περιβαλλοντική εκπαίδευση: σχεδιασμός δραστηριοτήτων και σχεδίων μαθήματος αξιοποιώντας το Αναλυτικό Πρόγραμμα.
• Βιωματική άσκηση των φοιτητών στην αξιολόγηση εκπαιδευτικών παρεμβάσεων και εκπαιδευτικού υλικού στην περιβαλλοντική εκπαίδευση μέσα από την ανάπτυξη σχετικών εργαλείων.
• Βιωματική άσκηση των φοιτητών - Σχεδιασμός ανάπτυξη και εφαρμογή δράσεων για το περιβάλλον και την αειφορία στην τυπική και μη τυπική εκπαίδευση.
• Σχεδιασμός ανάπτυξη και εφαρμογή εκπαιδευτικού υλικού για το περιβάλλον και την αειφορία στην τυπική και μη τυπική εκπαίδευση.
• Σχεδιασμός και ανάπτυξη παρεμβάσεων για το ζήτημα της περιβαλλοντικής ποιότητας και των κοινωνικών ανισοτήτων - φτώχειας.

Πρακτική Άσκηση

Στο πλαίσιο πρακτικής άσκησης οι φοιτητές σχεδιάζουν, εφαρμόζουν και αξιολογούν ως προς την αποτελεσματικότητά της, εκπαιδευτική παρέμβαση που μπορεί να απευθύνεται σε ποικίλες ομάδες στόχο (μαθητές, ενήλικες, ειδικές επαγγελματικές ομάδες που οι αποφάσεις τους επηρεάζουν άμεσα την ποιότητα του περιβάλλοντος, όπως π.χ. αγρότες, στελέχη ιδιωτικών και δημόσιων οργανισμών και φορέων). Η Πρακτική Άσκηση υλοποιείται τόσο σε σχολικές μονάδες (Α΄ θμια ή Β΄ θμια εκπαίδευση) όσο και σε άλλους χώρους εκπαίδευσης:

• Δημόσια και ιδιωτικά νηπιαγωγεία και σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
• Κέντρα Δια Βίου Μάθησης για το Περιβάλλον και την Αειφορία (ΚΔ.Β.Μ.Π.Α.) (εποπτευόμενα από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων)
• Κέντρα Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης (Δήμων, Περιφερειών).
• Μουσεία (π.χ μουσεία επιστημών, μουσεία φυσικής ιστορίας, ιδιωτικά κι δημόσια μουσεία περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος).
• Εθνικά Πάρκα Περιβάλλοντος.
• Ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς, επιχειρήσεις και οργανώσεις με υπηρεσίες σχετικές με το περιβάλλον (π.χ. δημοτικές διευθύνσεις περιβάλλοντος και διαχείρισης περιβάλλοντος, δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης).
• Μη κυβερνητικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται σε θέματα περιβάλλοντος και αειφορίας.

Η Πρακτική Άσκηση σχεδιάζεται και υλοποιείται μέσα σε διάστημα 7 εβδομάδων. Οι φοιτητές μετά την ολοκλήρωση της Πρακτικής Άσκησης παραδίδουν στον υπεύθυνο επιβλέποντα καθηγητή, ειδικά σχεδιασμένο «ΕΝΤΥΠΟ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ- Έκθεση Πεπραγμένων», όπου αποτυπώνονται όλες οι ενέργειες και οι εργασίες που πραγματοποιούν σε εβδομαδιαία βάση, το οποίο και αξιολογείται.